GÖRÜŞLERİMİZ

İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ:

• Belirsiz süreli sözleşmeler iş sürelerinin belirli bir süreye bağlı olmadığı sözleşmelerdendir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde ; süreli fesih, haklı fesih, kıdem, ihbar tazminatları, ayrımcılık tazminatı vb. tazminatların tamamı söz konusu olur.

• Belirli Süreli iş sözleşmeleri, kural olarak, herhangi bir fesih bildirimine gerek olmaksızın sözleşmede belirlenen sürenin geçmesiyle kendiliğinden sona erer. İş sözleşmesinin bitimi eğer kendiliğinden sona ermişse, kıdem tazminatına hak kazanılmadığı gibi bildirim öneli(ihbar) de uygulanmaz. İş güvencesi kapsamında olan işe iade hakları belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler için mevcut değildir. Belirli Süreli İş Sözleşmesinin şekil olarak yazılı olarak yapılması gerekmektedir.

• Esaslı nedene dayanan zincirleme iş sözleşmeleri , belirli süreli olma özelliğini korur. (4857 Sayılı İş Kanunu m.11/3)

• İhbar ve kıdem tazminatı vermek istemeyen birçok işveren kısa süreli sözleşmelerin yapılması ve bunların yenilenmesi yoluyla TMK m.2 dürüstlük kuralına aykırı davranmaktadırlar. Yargıtay bu durumlarda sözleşme hakkının kötüye kullanıldığı bahsiyle belirli süreli sözleşmesinin belirsiz süreliye dönüşeceği görüşünü kabul etmiştir.

• 5580 sayılı Özel Öğretim Okulları Kanunu, zincirleme iş sözleşmesi yapılabilmesi açısından en az 1 yıl süreli yapılması gerekir şeklinde düzenlenmiştir. Bu tür durumlarda belirli süreli iş sözleşmesi yapılması bir zorunluluktur. Birden fazla zincirleme şeklinde sözleşmenin tekrarlanması durumu belirli süreli iş sözleşmesini belirsiz hale getirmemektedir. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun, 2018 Yılında oyçokluğu ile verdiği kararda belirli süreli iş sözleşmesi niteliğini koruyacağı sonucuna ulaşılmıştır.

TAM SÜRELİ VE KISMI SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİ:

• Normal Haftalık çalışma süresi 45 saattir.
• 4587 sayılı kanunda düzenlenen esnek çalışma biçimlerinden biri de kısmi süreli iş sözleşmesidir. Genellikle kadınlar ve öğrenciler tarafından tercih edilen bu çalışma düzeni tam süreli işçiye emsal olarak daha az haftalık çalışma saatine sahiptir.
• Yargıtay 9.H.D . 20/11/2008 tarihli kararında 2007/31344-E, 2008/31565 -K,Sayılı kararında "Emsal işçiye göre 45 saat belirlenen normal çalışmanın, taraflarca 30 saat ve altında kararlaştırılması halinde, kısmi süreli iş sözleşmesinin varlığından bahsedilir “ şeklinde görüş sunmuştur.
• Kısmi süreli çalışan işçilerin bazı haklardan yararlanmaları noktasında bir takım sorunlar ortaya çıkmaktadır. Buna neden olarak kanun koyucunun klasik-tam çalışma biçimini esas aldığını söyleyebiliriz.

• Kısmi süreli iş sözleşmesinde bir işçi birden fazla işverenle sözleşme yapma imkanına sahiptir.

• Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler de o işyerinde çalışan işçi sayısına dâhil edilirler.
• Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçinin kıdeminin hesabında, işçinin fiilen çalıştığı sürelerin birleştirilmesiyle bulunacak sürenin değil, sözleşmenin başlangıç ve sona erme tarihleri arasındaki sürenin göz önünde bulundurulması gerekir.

• Kısmi süreli çalışan işçinin hafta tatiline hak kazanması nasıl oluyor? Haftada birkaç gün işe giden diğer günler gitmeyen kişinin hafta tatiline hak kazanması mümkün olmamaktadır. İşçinin her gün işe gelip yarım gün çalışması, Yargıtay kararlarına göre hafta tatiline hak kazanması durumunu ortaya çıkarır.

        4857 sayılı İş Kanununa, 6663 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinde yapılan değişiklikle:

• “Çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar ebeveynlerden biri kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir şeklinde değişiklik yapılmıştır. İşveren işçinin bu talebini karşılamak zorundadır. Kanuna göre bu haktan faydalanmak isteyen işçinin bunu en az bir ay önce yazılı olarak işverene bildirmesi gereklidir. Kanun bu hakkı sadece kadın işçiye değil ebeveynlere tanımıştır.”  düzenlemesi getirilmiştir.

DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİ:

• İşveren, işçinin işi yapabilecek niteliklere sahip olup olmadığını genellikle onun çalışmasını izleyerek anlayabilir. Farklı olarak işçi açısından ise ,  işe girmiş olduğu iş için yeterli beceriklilik ve ihtiyaç olan tempoya uyum sağlayıp sağlamadığının otokontrolü için belirli bir zaman gereklidir böyle durumlarda deneme süreli iş sözleşmeleri yapılması taraflar için daha doğru olmaktadır. Kanun koyucu , sözleşmede deneme süresinin en çok iki ay  olarak kararlaştırılması gerektiği noktasında düzenleme yapmıştır. Bu süre ancak toplu iş sözleşmesine konulacak hükümle dört aya kadar uzatılabilir.

• Deneme süresi içerisinde işçi veya işveren , herhangi bir tazminat ödemeksizin ya da bildirim süresi vermeksizin sözleşmeyi derhal feshedebilir.

(NOT: Yukarıdaki yazı sadece bilgilendirme amacı taşımaktadır. Somut olaylar yaşanması durumunda avukatınıza başvurmanızı tavsiye ederiz.)