GÖRÜŞLERİMİZ

TÜRK MEDENİ KANUNU’NA GÖRE MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİ (EVLİLİK SÖZLEŞMESİ)

-Yasal Mal Rejimi Nedir?

 Eşler, mal rejimi sözleşmeleri arasından birini seçmedikleri sürece, Kanun koyucu tarafından belirlenen  mal rejimi kullanılmaktadır. Ülkemizde 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren, taraflar kendi aralarında farklı bir mal rejimi sözleşmesi yapmamışlarsa, Edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanmaktadır.

-Taraflar evlenme sırasında da hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak bildirebilirler. TMK M.203 ” Mal Rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra yapılabilir. “

-Evlenmeden sonra yapılan mal rejimi sözleşmesi TMK M.205’e göre “Mal rejimi sözleşmesi, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır. Noterlere gitmeden önce mutlaka alanında uzman bir boşanma avukatından danışmanlık hizmeti alması tavsiye edilmektedir.

• Mal rejimi sözleşmesinin konsolosluklarda yapılabilmesi mümkündür.
• Mal Rejimi sözleşmesi sadece ayırt etme gücüne sahip kişiler tarafından yapılabilmektedir. Küçükler ve kısıtlılar yasal temsilcisinin rızasını almak zorundadır.

-Mal rejimi sözleşmesi eşlerce “akdedildiği sırada “ şarta veya süreye bağlı olarak yapılabilir. Geçerli bir  mal rejimi sözleşmesinin mevcut olması, taraflara mal paylaşımı açısından çekişme yaratmaması adına avantajlıdır. Evlilik sözleşmeleri her noterin kendi tanzimine göre farklılıklar göstermektedir. Örneklerin temini noktasında iletişime geçebilirsiniz.

Türk Medeni Kanunu’na göre dört tür mal rejimi mevcuttur.

1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
2. Mal Ayrılığı Rejimi
3. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
4. Mal Ortaklığı Rejimi

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi

1 Ocak 2022 tarihinden itibaren, taraflar kendi aralarında farklı bir mal rejimi sözleşmesi yapmamışlarsa, Edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanmaktadır. Eşlerin evlilik birliği içerisinde edindikleri mallara diğer eşin ortak olduğu bir rejim türüdür. Mal rejiminin tasfiyesi yapılırken dikkat edilmesi gereken, malların kişisel mal veya edinilmiş mal olup olmadığının ayrımının yapılmasıdır.

• Yargıtay, eşlerden birine miras kalan malların, aksi kararlaştırılmadıkça kişisel mal olduğunu belirtmiştir. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2019/1756 E., 2020/3674 K.)

Edinilmiş Mallar Nelerdir?

• Eşlerin çalışmasının karşılığı olan edimler
• Çalışma gücü kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar
• Kişisel malların gelirleri
• SGK veya yardım amacıyla kurulmuş sandık benzeri yapıların yaptığı ödemeler

Mal Ayrılığı Rejimi

Mal ayrılığı sistemi, karı ve kocanın ayrı malvarlığına sahip olması esasına dayanır.  Eşlerden her biri yasal sınırlar içerisinde malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf hakkına sahip olur. Eşlerden her biri kendi borçlarından malvarlığı oranında sorumlud  

Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi

Eşlerden her biri, yasal sınırlar içerişimde malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur. Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi sona erdiğinde, üstün yararı olduğunu ispat eden eş, diğer önlemler yanında, eşine payının ödeme günündeki karşılığını vermek suretiyle paylı mülkiyetteki malın kendisine verilmesini isteyebilir. TMK M.248

Mal Ortaklığı Rejimi

Elbirliği mülkiyeti esasına dayalı bir hak sahipliği söz konusudur. Mal ortaklığı rejiminin kurulmasıyla ortaklık kendiliğinden meydana gelir. Eşler hangi malların kişisel mal, hangilerinin ortaklık malı içerisine gireceğini bir mal rejimi sözleşmesi ile belirleyebilir.  Eşler ortaklık mallarına bölünmemiş bir bütün olarak sahip olurlar. TMK M. 257

Katkı Payı Alacağı Nedir?

Eşlerden biri diğerinin mal edimine maddi veya manevi katkıda bulunmuşsa, bu katkının tespiti ve karşılığının ödenmesi sık sık dava konusu edilen uyuşmazlıklardandır. Bir eşin, diğer eşin adına alınan bir taşınmaza yaptığı maddi katkının belgeyle ispatlanması halinde katkı payı alacağı doğar. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2017/5538 E., 2019/6895 K.)

-Mal rejimi davası açıldığında, evlilik sürecinde hangi malların edinildiği, hangi malların evlenme gerçekleşmeden önce edinildiği tespit edilmelidir. Yargıtay kararlarına göre mal rejiminin sona erme tarihi, boşanma davasının açıldığı tarih olarak kabul edilmiştir. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2016/7832 E., 2018/1492 K.)

Boşanma sürecinde eşlerden biri, üzerinde mevcut bulunan malları kaçırma girişiminde bulunabilir. Bu muvazaalı satışların dava yoluyla iptali mümkün sağlanmıştır.

Muvazaalı satış nedir?

Bir sözleşmenin tarafını  veya üçüncü şahısları kandırmak , aldatmak adına yapılmış bir hukuki işlemdir. Muvazaalı işlemlerin iptali herhangi bir zamanaşımı ve hak düşürücü süreye bağlanmamıştır

Olağan Mal Rejimi

Eşler tarafından anlaşılarak seçilen mal rejimleri olağan mal rejimleridir.

Olağanüstü mal rejimi:

Bir evlilik birliğini koruyan tedbir olarak karşımıza çıkan olağanüstü mal rejimine geçiş, ya eşlerden birinin talebi ya da doğrudan kanun gereği kendiliğinden geçer.

Hakim kararıyla olağanüstü mal rejimine geçiş için gereken hususlar:

• Eşlerden birinin talebi
• Haklı Bir sebebin varlığı( haklı bir sebebin varlığına örnek olarak borca batıklık durumu, eşlerden birinin ortaklıkta olan payının haczedilmiş olması, ailenin ekonomik temelini tehlikeye atmak vs. verilebilir. )

• Anlaşmalı boşanma davalarında malların hangi şekilde tasfiye edileceğine ilişkin protokolde maddeler düzenlemektedir ve sorun çıkmamaktadır. Mal rejimi sözleşmelerinin önemi çekişmeli boşanma davalarında ortaya çıkmaktadır.
• Sıklıkla karşılaştığımız farklı bir durum ise mal rejimi sözleşmelerinde bir boşanmanın gerçekleşmesi halinde çocuğa ilişkin velayetin kimde kalacağı, nafaka miktarlarının hangi tutar üzerinden ödeneceğine ilişkin düzenlemelerdir. Bu düzenlemeler tamamen geçersiz niteliktedir. Söz konusu düzenlemeler sadece anlaşmalı boşanma protokolünde tarafların karşılıklı irade uyuşması ile mümkündür.

Mal rejimi sözleşmesinin sona ermesi :

Taraflar anlaşarak, aralarındaki mal rejimi sözleşmesini her zaman için ortadan kaldırabilirler.

Yetkili ve Görevli Mahkeme:

Eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi mal rejimi davalarında yetkili mahkemedir. Görevli mahkeme ise yetkili yerlerde görevlendirilmiş Aile Mahkemesi veya aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesidir.

(NOT: Yukarıdaki yazı sadece bilgilendirme amacı taşımaktadır. Somut olaylar yaşanması durumunda avukatınıza başvurmanızı tavsiye ederiz.)