GÖRÜŞLERİMİZ

VESAYET

• Velayet altında bulunmayan küçüğü , mallarını ve kendini yönetmekten aciz durumda olan ergin kişilerin korunmasına  yönelik kuruma vesayet denir.

• Vesayet kural olarak kısıtlılar hakkında, istisnai olarak ise küçükler hakkında uygulama alanı bulan bir kurumdur. Velayet hakkına sahip kişiler çocuğu temsilen bir iş yaptığında izin almak zorunda değildir, fakat vasi bazı işlemleri yaparken Sulh Hukuk Hâkiminden izin almak zorundadır. Eğer vasi görevini yaparken vesayet altında olan kişiye zarar verirse bu zararından sorumlu tutulacaktır.
• Velayet hakkı sahibi veli ,görevi karşılığında bir ücret talep edemez, vasinin ücret talep edebilme hakkı mevcuttur.

• Vasi, vesayet altındaki kişinin mallarının defterini tutar ve mahkemeye hesap verir.
• Kişiye vasi atanması Sulh Hukuk Mahkemesinde açılacak olan vesayet davası ile mümkün olur.

Vesayet Çeşitleri

1-Kamu Vesayeti

Vesayet makamı ve denetim makamından oluşur. Vesayet makamı Sulh Hukuk Mahkemesi, Denetim makamı ise Asliye Hukuk Mahkemesidir.

2- Özel Vesayet

Türk vesayet hukukunda kamusal vesayet esas olmakla birlikte, istisnaen TMK 398-402 arasında aile vesayetine yer verilmektedir.

Özel Vesayet (Aile Vesayeti) kurulması için gereken şartlar:

• Haklı Bir durum
• Talep
• Güvence
• Hakim Kararı

Aile Vesayetinin Yürütümü ve Aile Meclisinin Sorumluluğu

Vesayet makamı yerine atanan aile meclisi, bir kurul şeklinde görevini ifa eder. Üyelerin çoğunlukla (üç kişi atanmışsa en azından ikiye karşı bir ) alacakları karar ile oluşur.

Özel Vesayetin Sona Ermesi

Aile meclisinin görevini yapmaması, vesayet altında olan kişinin menfaatinde oluşacak bir kaybın önüne geçilmesi adına, denetim makamı her zaman aile meclisini değiştirebileceği gibi , özel vesayeti de sona erdirebilir.

Vesayeti Gerektiren Durumlar

• Yaş Küçüklüğü
• Velayet ana ve babanın her ikisinden kaldırılırsa çocuğa bir vasi atanır. Velayet kendisinde olan ana veya babanın ölümü halinde velayet kendiliğinden diğer ana veya babaya geçmez, gerekirse vasi tayin olunur.Kısıtlama Nedeniyle
• Akıl hastalığı ,Akıl Zayıflığı- Korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ,resmi sağlık kurulu raporu ile bu durumu sabit olanlar…
• Savurganlık -Kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açanlar, süreklilik taşıması gereklidir. Bir gelir ve malvarlığının kabul edilebilir bir gerekçe olmaksızın, amaçsız bir şekilde harcanmasını ifade eder.
• Alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı-Devamlı ve aşırı olmak kaydıyla içki kullanımıdır. Kişinin alkolik olması aranmaz. Uyuşturucu grubu arasında yer alan her türlü maddenin kullanılması da bir sebep olarak yer almıştır.
• Kötü Yaşama Tarzı : Toplumda bir arada yaşamanın gerektirdiği ahlak kurallarına aykırı yaşam olarak nitelendirilebilir. Örnek verecek olursa cinsel sapıklık bir kısıtlama sebebi olarak karşımıza çıkmaktadır.
• Kötü yönetim- Malvarlığının geleceğe yönelik olarak yönetimi konusunda oluşabilecek her türlü sorunlar
• Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza-TMK m.407 ‘e göre “Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olan her ergin kısıtlanır. “
• Yaşlılık, sakatlık, deneyimsizlik , Ağır hastalık- Kişinin işlerini gereği gibi görmesine engel olacak bedensel ve zihinsel zayıflık 

• Kısıtlama 3 .kişinin yasal olarak bildirimi ile başlar.
• Kısıtlama kararının kesinleşmesi ile birlikte , hemen kısıtlının yerleşim yeri ile nüfusa kayıtlı olduğu yerde ilan olunur. (TMK M.410) Bu bildiri üçüncü kişilere bildirilmesine yöneliktir. İlandan önce hukuksal ve ticari ilişkiler içerisinde bulunan üçüncü kişilerin iyiniyeti korunur.

Kısıtlamanın Sonuçları

• Kısıtlama kararı ile birlikte tam ehliyetli kişi, sınırlı ehliyetsiz konumuna düşer. Kısıtlanan kişiye bir vasi atanır. Vesayet makamının takibinde olan kısıtlı, vesayet makanının izni olmadıkça yerleşim yerini değiştiremez.

Kısıtlılığın Kaldırılması

• Yaş küçüklüğü nedeniyle vesayet altına alınan kişinin ergin olmasıyla  vesayeti kendiliğinden  sona erer.
• Hapis cezası nedeniyle vesayet altına alınan kişi , hapis halinin sona ermesiyle ile ortadan kalkar.
• Diğer yukarıda kısaca tanımını yaptığımız kısıtlılar üzerinde olan vesayet, yetkili vesayet makamının kararıyla sona erer. Vesayetin ortadan kaldırılması için, vesayeti gerektiren sebebin kalkması ya da kısıtlı ve ilgililerden birinin istemi gerekir.

Vasi Atanması

• Vasi olarak atanacak kimsenin tam ehliyetli (ergin, ayırtım gücüne sahip, kısıtlı olmama) olması şarttır.

• Vasi atarken hakim, vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini veya yakın hısımlarından birini vasilik koşullarına sahip olmaları kaydıyla bu göreve atar.

• Vesayet altında bulunan kimsenin yerleşim yerinde oturanlardan vasiliğe atananlar bu görevi kabul etmekle yükümlüdür. Ancak bazı durumlarda vasiliği kabul zorunda olanlar, vasilikten kaçınabilir. Buna göre:

• 60 yaşını doldurmuş olanlar
• Bedensel özürleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar
• 4’den fazla çocuğun velayetine sahip olanlar
• Vasilik görevi devam edenler
•  Cumhurbaşkanı, TBMM üyeleri, Bakanlar, Hakimlik ve Savcılık Mesleğinde Olanlar.